27.3.10

To τριπλό ελληνικό μακρο-οικονομικό πρόβλημα

Το ελληνικό πρόβλημα είναι τριπλό: Το δημοσιονομικό έλλειμμα, το δημόσιο χρέος και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών που έχουν φθάσει σε πολύ επικίνδυνα επίπεδα συγκριτικά με το ΑΕΠ. Τα τρία ελληνικά προβλήματα είναι εκρηκτικά λόγω του μεγέθους τους αλλά και της συνύπαρξής τους. Ας προσπαθήσουμε να τα αναλύσουμε καθώς και τις προτεινόμενες λύσεις:

α) Το δημόσιο χρέος πλησιάζει το 120% του ΑΕΠ. Εάν ληφθούν υπόψη και οι εγγυήσεις του Δημοσίου (αναφέρονται περίπου 30 δισ. ευρώ) και με βάση πλέον ότι τα επιτόκια δανεισμού είναι περίπου 3% ανώτερα των γερμανικών (πάνω από 6%) τότε θα απαιτείται πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 7,5%- 8,0% του ΑΕΠ. Δηλαδή για την πληρωμή των τόκων και μόνο, χωρίς να υπολογισθούν τα χρεολύσια, οι φόροι θα πρέπει να υπερισχύουν κάθε χρόνο σημαντικά των δαπανών. Πρόκειται για μια αναγκαία προσαρμογή που οδηγεί νομοτελειακά σε σοβαρή και μεγάλης διαρκείας ύφεση.

β) Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η Ελλάδα έχει συγχρόνως και σημαντικό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών Συναλλαγών (περίπου 12% του ΑΕΠ). Το εξωτερικό έλλειμμα σημαίνει ότι η πραγματική ισοτιμία μας έπρεπε να ήταν χαμηλότερη. Οι επιπτώσεις στην παραγωγή, στην ανάπτυξη και στις εξαγωγές είναι έντονα αρνητικές. Το κόστος ανά μονάδα προϊόντος έχει αυξηθεί περίπου 40% έναντι του αντίστοιχου στη Γερμανία μετά τη δημιουργία του ευρώ και κατά 20% περίπου τα τελευταία πέντε χρόνια. Ο συνδυασμός της δημοσιονομικής απειθαρχίας και της υπερτίμησης του νομίσματος δημιουργούν τη μεγάλη αύξηση στην ιδιωτική κατανάλωση και ένα επίπεδο ζωής πάνω από τις πραγματικές μας δυνατότητες.

γ) Κοινός παρονομαστής των προβλημάτων είναι η συνολική υπερκατανάλωση. Από τη μία πλευρά, η δημόσια υπερκατανάλωση σειράς ετών έχει δημιουργήσει ένα δημόσιο χρέος που έχει ξεπεράσει τα ιστορικά ανεκτά επίπεδα του 90% και δημιουργεί κινδύνους χρεοκοπίας.

δ) Γενεσιουργός αιτία των μεγάλων ανισορροπιών, εκτός της επιδειξιομανίας και της νοοτροπίας αποφυγής της ιδιωτικής και της δημόσιας αποταμίευσης είναι αναμφισβήτητα το πολιτικό μας σύστημα. Το ελληνικό σύστημα παρουσιάζει ένα τεράστιο ηθικό πρόβλημα και ένα πρόβλημα αντιπροσώπευσης και προώθησης των συμφερόντων του κοινωνικού συνόλου.

ε) Η αδυναμία της κοινωνίας μας να μειώσει δραστικά και άμεσα τις δαπάνες οδηγεί σε σημαντικές αυξήσεις τους καθώς μειώθηκε η εμπιστοσύνη στην Ελλάδα από τις διεθνείς αγορές και δανειζόμαστε πλέον σε αισθητά υψηλότερα επιτόκια. Το περίφημο πολιτικό κόστος αποδεικνύεται πολύ μεγαλύτερο, καθώς απεργούν τώρα οι διεθνείς επενδυτές.

στ) Το βασικότερο πρόβλημα όμως είναι ο τρόπος προσαρμογής στο πρόγραμμα που παρουσίασε η πολιτική ηγεσία. Η μείωση των ελλειμμάτων με έμφαση στη φορολογία παρά στη μείωση των μη παραγωγικών δαπανών είναι ιδιαίτερα αντι-αναπτυξιακή. Οι αγορές επιθυμούν ακριβώς το αντίθετο δηλαδή τη δραστική μείωση δαπανών και κυρίως της σπατάλης (δαπάνες που δεν βελτιώνουν την παραγωγική υποδομή της χώρας).

ζ) Η φορολογία πρέπει να υπηρετεί την σταθεροποίηση της οικονομίας, να είναι δίκαιη και αποτελεσματική. Οσον αφορά την αποτελεσματικότητα, η αύξηση των φορολογικών συντελεστών δεν σημαίνει και μεγιστοποίηση των φορολογικών εσόδων. Για την ελληνική οικονομία πρέπει να υπάρχει ένας ο απλός ενιαίος φορολογικός συντελεστής που να μην υπερβαίνει το 20%. Η υπερφορολόγηση δημιουργεί εναλλακτικές λύσεις, φοροδιαφυγή, φοροαποφυγή, φορολογικές συναλλαγές μεταξύ φορέων με διαφορετικούς φορολογικούς συντελεστές, οδηγεί σε μείωση της φορολογικής βάσης, σε μείωση της διάθεσης για Εργασία και Επενδύσεις (όλες παρενέργειες της γνωστής καμπύλης Laffer).

η) Εφόσον προσαρμογή με υποτίμηση δεν είναι εφικτή ούτε επιθυμητή, η προσαρμογή με σημαντική ύφεση είναι πλέον ο μόνος δρόμος. Το κόστος ανά μονάδα προϊόντος έχει αυξηθεί τα τελευταία πέντε χρόνια σημαντικά και πρέπει να μειωθεί δραστικά με μειώσεις μισθών ή/και αύξηση της παραγωγικότητας Το ΔΝΤ γνωρίζει τη μεθοδολογία και καθώς έχει και τη δυνατότητα δανεισμού θα παίξει κεντρικό ρόλο στην προσπάθεια προσαρμογής. Η Ε.Ε. δεν έχει προβλέψει μηχανισμούς αντιμετώπισης δημοσιονομικών κρίσεων και οι υπηρεσίες τους δεν έχουν την τεχνογνωσία των προσαρμογών.

θ) Είναι αναπόφευκτο η μείωση των ελλειμμάτων να δημιουργήσει σημαντική επιβράδυνση στον ρυθμό Ανάπτυξης. Υπολογίζεται ότι ιστορικά κάθε μείωση του ελλείμματος κατά 1% στην Ελλάδα δημιουργεί πτώση της ανάπτυξης κατά περίπου 0,5 της μονάδας. Επομένως μία μείωση των ελλειμμάτων κατά 4% θα οδηγήσει σε μείωση κατά 2% το ΑΕΠ εάν όλοι οι άλλοι παράγοντες παραμείνουν σταθεροί. Θεωρούμε όμως ότι οι αρνητικές επιπτώσεις θα είναι τελικά μεγαλύτερες διότι υπάρχουν σημαντικές χρονικές υστερήσεις μέχρι να ολοκληρωθεί ο μειωτικός κύκλος στην κατανάλωση και τις επενδύσεις και η ψυχολογία καταναλωτών και επενδυτών εξελίσσεται ιδιαίτερα αρνητικά.

Η πολιτική ηγεσία μας είναι συμπαθής και διεθνώς αποδεκτή στις διεθνείς επαφές. Η κοινωνική συναίνεση για την ανάγκη λήψης μέτρων είναι στο υψηλότερο επίπεδο τα τελευταία τριάντα χρόνια που άρχισαν τα ελλείμματα να εκτροχιάζονται χωρίς επιστροφή. Η πολιτική συγκυρία μετά τις εκλογές είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή. Ο έντονος οικονομικός αναλφαβητισμός των Ελλήνων μειώνεται. Η ευκαιρία είναι μεγάλη. Το θέμα είναι εθνικό. Πρέπει όλοι να συνεργασθούμε. Τα σημερινά προβλήματα που φαντάζουν ανυπέρβλητα είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε μία επιβεβλημένη εξυγίανση ώστε να εκμεταλλευτούμε αργότερα μία ευνοϊκή διεθνή συγκυρία.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_27/03/2010_395579

No comments: