Tου Παναγιωτη Λιαργκοβα*
Η ανακοίνωση της Ευρωζώνης, μετά το συμβούλιο κορυφής του Δεκεμβρίου 2010, για τα χαρακτηριστικά του νέου μηχανισμού αντιμετώπισης κρίσεων, που θα διαδεχτεί από τον Μάιο του 2013 τους υφιστάμενους μηχανισμούς χρηματοδοτικής βοήθειας, αποτελεί ουσιαστικά νίκη της Γερμανίας.
Απλούστατα, γιατί με τον νέο μηχανισμό δεν θα κληθούν οι Γερμανοί φορολογούμενοι να πληρώσουν για τα χρέη άλλων χωρών. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ευρωζώνης, εφόσον κρίνεται -από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- ότι μία χώρα δεν μπορεί να εξυπηρετήσει το χρέος της, τότε το κόστος της αναδιάρθρωσής του από το 2013 και μετά θα το αναλαμβάνουν οι ιδιώτες κάτοχοι των ομολόγων της, ενώ η εξόφληση των δανείων που έχουν δοθεί από τους υφιστάμενους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς θα έχει προβάδισμα έναντι της εξόφλησης των δανείων των ιδιωτών. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, τα επιτόκια των δεκαετών κρατικών ομολόγων των περιφερειακών χωρών της Ευρωζώνης συνέχισαν να κινούνται σε μεγάλα ύψη.
Ο Paul de Grauwe, ένας από τους πιο γνωστούς Ευρωπαίους οικονομολόγους, που συμμετείχε ενεργά στη διαδικασία για τη δημιουργία της ΟΝΕ, έγραψε ότι ο νέος μηχανισμός θα είναι «μηχανισμός αυτοκαταστροφής της Ευρωζώνης», καθώς οι οικονομικές κρίσεις θα γίνουν ενδογενές χαρακτηριστικό της.
Καθώς ο νέος μηχανισμός, που προβλέπει την αναδιάρθρωση χρέους με συμμετοχή ιδιωτών σε περίπτωση διαπιστωμένης αδυναμίας πληρωμής του χρέους, θα ισχύσει από το 2013, τίθεται το ερώτημα τι θα γίνει με την περίπτωση της Ελλάδας ή της Ιρλανδίας εφόσον φανεί, μέσα στο 2011, ότι δυσκολεύεται να αποπληρώσει τα δάνειά της. Θα συνθλιβεί ακόμη περισσότερο με νέες περικοπές δημοσίων δαπανών, μισθών και συντάξεων, ή η Γερμανία θα δώσει την έγκριση για μια αναδιάρθρωση με ή χωρίς τη συμμετοχή ιδιωτών;
Μετά το 2013, τα ομολόγα που θα εκδίδονται από τις χώρες της Ευρωζώνης θα προβλέπουν ρήτρες συλλογικής συμφωνίας, με βάση τις οποίες μια χώρα θα μπορεί να απαιτεί από όλους τους ιδιώτες κατόχους ομολόγων να υποστούν κάποια ζημιά -με μείωση του επιτοκίου ή της αξίας του ομολόγου- εφόσον συμφωνήσει σ' αυτό ένα μεγάλο ποσοστό των ομολογιούχων. Σήμερα μπορεί να γίνει το ίδιο, απλώς δεν μπορεί να επιβληθεί η επιβολή ζημίας σε όσους ομολογιούχους διαφωνήσουν.
Θα συνεχίσει επίσης να υπάρχει εξάρτηση από τις αποφάσεις που λαμβάνονται από πολιτικούς αρχηγούς στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες. Οι γερμανικές θέσεις έχουν προκαλέσει έντονη δυσαρέσκεια στους διεθνείς τραπεζικούς ομίλους, που φοβούνται ότι θα υποστούν σοβαρές ζημιές, αν γίνει δεκτή η γερμανική πρόταση για «κούρεμα» των πιστωτών, ώστε να μειωθεί ο λεγόμενος «ηθικός κίνδυνος» των μηχανισμών διάσωσης ασθενών οικονομιών.
Σύμφωνα με το γερμανικό σχέδιο, οι χώρες που δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν το χρέος τους, θα χρηματοδοτούνται από τον μόνιμο μηχανισμό στήριξης που θα δημιουργηθεί. Ομως, αυτή η χρηματοδότηση θα συνδυάζεται με αναδιάρθρωση του χρέους τους, η οποία θα περιλαμβάνει «κούρεμα» των κατόχων ομολόγων, ώστε να αναλάβουν ένα μέρος των βαρών και οι τραπεζικοί και επενδυτικοί οίκοι, που έχουν θέσεις στα ομόλογα της χρεοκοπημένης χώρας.
Επιπλέον, η χώρα που θα μπαίνει στον προτεινόμενο από τη Γερμανία μηχανισμό στήριξης με αναδιάρθρωση χρέους θα στερείται, μέχρι την έξοδό της από τον μηχανισμό, του δικαιώματος συμμετοχής με ψήφο στις συνεδριάσεις του Eurogroup, αλλά και στις οικονομικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αυτό σημαίνει ότι για όσο χρόνο μια χώρα θα υπάγεται στον μηχανισμό στήριξης με ελεγχόμενη χρεοκοπία, όλες οι αποφάσεις για την ακολουθούμενη οικονομική πολιτική θα λαμβάνονται στο Eurogroup, χωρίς τη συμμετοχή της.
Η επιμονή της Γερμανίας να αναλαμβάνουν μέρος του κόστους διάσωσης κρατών και οι ιδιώτες επενδυτές και ουσιαστικά να προβλέπεται η «ελεγχόμενη πτώχευση» ή αναδιάρθρωση χρέους κρατών, είχε σαν αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση του κόστους δανεισμού της Πορτογαλίας και της Ισπανίας. Η Πορτογαλία πιέζεται να κάνει χρήση του μηχανισμού στήριξης και των διαθέσιμων κεφαλαίων. Η πιθανή διάσωση της Πορτογαλίας προφυλάσσει μερικώς και την Ισπανία, η οποία έχει αναλάβει επενδυτικό κίνδυνο στην πορτογαλική οικονομία.
Με λίγα λόγια, η διάσωση των χωρών που βρίσκονται σε κατάσταση κρίσης χρέους θα γίνεται πρωτίστως μέσω της αναδιάρθρωσης του χρέους και όχι μέσω της βοήθειας των άλλων χωρών. Αυτό σημαίνει ότι κάθε χώρα είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για το ύψος του χρέους της, ενώ θα υπάρχουν διαφορετικά ασφάλιστρα κινδύνου και επομένως επιτόκια δανεισμού για κάθε χώρα προκειμένου να χρηματοδοτήσει το δημόσιο χρέος της.
* Καθηγητής, πρόεδρος της Ελληνικής Πανεπιστημιακής Ενωσης Ευρωπαϊκών Σπουδών (ΕΠΕΕΣ).
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_29/01/2011_430565
Η ανακοίνωση της Ευρωζώνης, μετά το συμβούλιο κορυφής του Δεκεμβρίου 2010, για τα χαρακτηριστικά του νέου μηχανισμού αντιμετώπισης κρίσεων, που θα διαδεχτεί από τον Μάιο του 2013 τους υφιστάμενους μηχανισμούς χρηματοδοτικής βοήθειας, αποτελεί ουσιαστικά νίκη της Γερμανίας.
Απλούστατα, γιατί με τον νέο μηχανισμό δεν θα κληθούν οι Γερμανοί φορολογούμενοι να πληρώσουν για τα χρέη άλλων χωρών. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ευρωζώνης, εφόσον κρίνεται -από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- ότι μία χώρα δεν μπορεί να εξυπηρετήσει το χρέος της, τότε το κόστος της αναδιάρθρωσής του από το 2013 και μετά θα το αναλαμβάνουν οι ιδιώτες κάτοχοι των ομολόγων της, ενώ η εξόφληση των δανείων που έχουν δοθεί από τους υφιστάμενους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς θα έχει προβάδισμα έναντι της εξόφλησης των δανείων των ιδιωτών. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, τα επιτόκια των δεκαετών κρατικών ομολόγων των περιφερειακών χωρών της Ευρωζώνης συνέχισαν να κινούνται σε μεγάλα ύψη.
Ο Paul de Grauwe, ένας από τους πιο γνωστούς Ευρωπαίους οικονομολόγους, που συμμετείχε ενεργά στη διαδικασία για τη δημιουργία της ΟΝΕ, έγραψε ότι ο νέος μηχανισμός θα είναι «μηχανισμός αυτοκαταστροφής της Ευρωζώνης», καθώς οι οικονομικές κρίσεις θα γίνουν ενδογενές χαρακτηριστικό της.
Καθώς ο νέος μηχανισμός, που προβλέπει την αναδιάρθρωση χρέους με συμμετοχή ιδιωτών σε περίπτωση διαπιστωμένης αδυναμίας πληρωμής του χρέους, θα ισχύσει από το 2013, τίθεται το ερώτημα τι θα γίνει με την περίπτωση της Ελλάδας ή της Ιρλανδίας εφόσον φανεί, μέσα στο 2011, ότι δυσκολεύεται να αποπληρώσει τα δάνειά της. Θα συνθλιβεί ακόμη περισσότερο με νέες περικοπές δημοσίων δαπανών, μισθών και συντάξεων, ή η Γερμανία θα δώσει την έγκριση για μια αναδιάρθρωση με ή χωρίς τη συμμετοχή ιδιωτών;
Μετά το 2013, τα ομολόγα που θα εκδίδονται από τις χώρες της Ευρωζώνης θα προβλέπουν ρήτρες συλλογικής συμφωνίας, με βάση τις οποίες μια χώρα θα μπορεί να απαιτεί από όλους τους ιδιώτες κατόχους ομολόγων να υποστούν κάποια ζημιά -με μείωση του επιτοκίου ή της αξίας του ομολόγου- εφόσον συμφωνήσει σ' αυτό ένα μεγάλο ποσοστό των ομολογιούχων. Σήμερα μπορεί να γίνει το ίδιο, απλώς δεν μπορεί να επιβληθεί η επιβολή ζημίας σε όσους ομολογιούχους διαφωνήσουν.
Θα συνεχίσει επίσης να υπάρχει εξάρτηση από τις αποφάσεις που λαμβάνονται από πολιτικούς αρχηγούς στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες. Οι γερμανικές θέσεις έχουν προκαλέσει έντονη δυσαρέσκεια στους διεθνείς τραπεζικούς ομίλους, που φοβούνται ότι θα υποστούν σοβαρές ζημιές, αν γίνει δεκτή η γερμανική πρόταση για «κούρεμα» των πιστωτών, ώστε να μειωθεί ο λεγόμενος «ηθικός κίνδυνος» των μηχανισμών διάσωσης ασθενών οικονομιών.
Σύμφωνα με το γερμανικό σχέδιο, οι χώρες που δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν το χρέος τους, θα χρηματοδοτούνται από τον μόνιμο μηχανισμό στήριξης που θα δημιουργηθεί. Ομως, αυτή η χρηματοδότηση θα συνδυάζεται με αναδιάρθρωση του χρέους τους, η οποία θα περιλαμβάνει «κούρεμα» των κατόχων ομολόγων, ώστε να αναλάβουν ένα μέρος των βαρών και οι τραπεζικοί και επενδυτικοί οίκοι, που έχουν θέσεις στα ομόλογα της χρεοκοπημένης χώρας.
Επιπλέον, η χώρα που θα μπαίνει στον προτεινόμενο από τη Γερμανία μηχανισμό στήριξης με αναδιάρθρωση χρέους θα στερείται, μέχρι την έξοδό της από τον μηχανισμό, του δικαιώματος συμμετοχής με ψήφο στις συνεδριάσεις του Eurogroup, αλλά και στις οικονομικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αυτό σημαίνει ότι για όσο χρόνο μια χώρα θα υπάγεται στον μηχανισμό στήριξης με ελεγχόμενη χρεοκοπία, όλες οι αποφάσεις για την ακολουθούμενη οικονομική πολιτική θα λαμβάνονται στο Eurogroup, χωρίς τη συμμετοχή της.
Η επιμονή της Γερμανίας να αναλαμβάνουν μέρος του κόστους διάσωσης κρατών και οι ιδιώτες επενδυτές και ουσιαστικά να προβλέπεται η «ελεγχόμενη πτώχευση» ή αναδιάρθρωση χρέους κρατών, είχε σαν αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση του κόστους δανεισμού της Πορτογαλίας και της Ισπανίας. Η Πορτογαλία πιέζεται να κάνει χρήση του μηχανισμού στήριξης και των διαθέσιμων κεφαλαίων. Η πιθανή διάσωση της Πορτογαλίας προφυλάσσει μερικώς και την Ισπανία, η οποία έχει αναλάβει επενδυτικό κίνδυνο στην πορτογαλική οικονομία.
Με λίγα λόγια, η διάσωση των χωρών που βρίσκονται σε κατάσταση κρίσης χρέους θα γίνεται πρωτίστως μέσω της αναδιάρθρωσης του χρέους και όχι μέσω της βοήθειας των άλλων χωρών. Αυτό σημαίνει ότι κάθε χώρα είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για το ύψος του χρέους της, ενώ θα υπάρχουν διαφορετικά ασφάλιστρα κινδύνου και επομένως επιτόκια δανεισμού για κάθε χώρα προκειμένου να χρηματοδοτήσει το δημόσιο χρέος της.
* Καθηγητής, πρόεδρος της Ελληνικής Πανεπιστημιακής Ενωσης Ευρωπαϊκών Σπουδών (ΕΠΕΕΣ).
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_29/01/2011_430565
No comments:
Post a Comment